Change: Industrie 4.0 zal de industriële werkomgeving en daarmee ook de daarin uitgeoefende beroepen veranderen. Veel wat 10 of 15 jaar geleden nog ondenkbaar leek, is vandaag de dag al realiteit of wordt nagestreefd voor de Industrie 4.0. Maar welke gevolgen zal dit hebben voor de medewerkers? Dit keer in deze serie: Werknemers/vakmensen.
De werknemer kent "zijn" machine door en door – elk brommen, kraken, piepen en knipperen. Als er iets verandert, wordt dat direct aangepast of wordt de onderhoudsdienst op de hoogte gebracht. De werkwijzen zijn vaak al jaren hetzelfde. Zelfs de geringste afwijking van de gebruikelijke gebeurtenissen op de machine kan al een aanwijzing zijn dat er iets mis is – bijvoorbeeld dat een machinecomponent losgeraakt en gebroken is, of dat er een kwaliteitsgebrek is opgetreden in een eerdere bewerkingsstap en daarom enkele toleranties niet juist zijn. De operator kent iedere handeling aan zijn machine. Dat kan op de duur ook saai worden. Veiligheid staat centraal, want door de hoge complexiteit van de machines worden ze steeds onoverzichtelijker en zijn gevaren vaak niet direct zichtbaar. Als er veranderingen in de productie zijn, zoals de overschakeling op een nieuw product, is het meestal noodzakelijk om de werknemer om te scholen. Nieuwe taken – nieuwe knowhow.
Veranderingen horen bij het dagelijkse leven. De veranderende fabrieken van de toekomst vereisen voortdurend in ontwikkeling zijnde vaardigheden en capaciteiten van de medewerkers. De nieuwe verdienste van bijscholing in de industrie wordt daarom "changeability" genoemd, dat wil zeggen de bereidheid en het vermogen om te veranderen. Dit zal bepalend zijn voor het persoonlijke succes van elke individuele werknemer, maar ook voor het succes van de hele onderneming. De opleiding en bijscholing van vakmensen zal daarom in de toekomst steeds meer gericht moeten zijn op methoden en vaardigheden, houdingen en instellingen – vaardigheden die werknemers helpen om zelf hun weg te vinden in complexe en snel veranderende situaties. Door het ontbreken van vaste procesverlopen is een minimaal rudimentair inzicht in de onderlinge relaties en processen op een machine van voordeel voor de operator. Omdat in sterk geïntegreerde productienetwerken kleine oorzaken vaak grote gevolgen hebben. Mens en machine komen steeds dichter bij elkaar in een zeer beperkte ruimte. Klassieke veiligheidshekken ontbreken echter grotendeels in industrie 4.0 omdat ze de flexibiliteit afremmen. In de toekomst ontstaan er nieuwe, intelligente veiligheidssystemen en interfaces. Sleutelwoord: installatiebesturing met gedachten. Het onderzoek op dit gebied is vandaag de dag al vergevorderd en er zijn al enkele proefinstallaties ingericht.