İlkeldenbilgi:
Prof. Dr. Joachim
H. Ullrich ilesöyleşi.
Kişi hakkında
Prof.Dr. JoachimUllrich
JoachimUllrich2012 yılındanberimerkezi Braunschwe-
ig’dabulunan, AlmanyaUlusalMetroloji Enstitüsü (Phy-
sikalisch- TechnischeBundesanstalt) başkanlığını yapı-
yor. OndanönceHeidelberg’dekiMaxPlanckNükleer
FizikEnstitüDirektörüydü veDeneysel ParçacıkKuantum
Dinamikleri bölümününbaşındaydı. YalnızcaUlusalMet-
roloji EnstitüsüBaşkanlığı yaptığı içindeğil, aynı zaman-
dakuantumfiziğindebir uzmanolduğu için ve serbest
elektron lazerleriyleHamburgDESY’de veABDStan-
ford’da yaptığı deneyler nedeniyleuluslararası alanda
tanınmışbir kişiliktir. Çalışmalarındandolayı pek çok
ödüle layıkgörülmüştür, bunlarınarasındaAlmanya
AraştırmaKurumu (DFG)GottfriedWilhelm LeibnizÖdü-
lü vePhilipMorrisAraştırmaÖdülü sayılabilir.
Burada, enstitümüzdekullanılanKuartz saatler günümüzdevar
olanendoğru çalışansaatler. Araştırmacılar, zamanınvar olan
tanımındavarsayılanınaksine, dünyanındönüşününyavaşladı-
ğını, sonderecedeğişkenolduğunuveher zamanaynı hızda
hareket etmediğini keşfettiler.
Atomsaatleri içinpratikuygulamalar davarmı?
Ullrich:
Atomsaatleri örneğinAmerikanGPSsistemi veyaRus
GLONASSyanı sıraAvrupaGalileosisteminin ilkuyduları için
uyduları konumlandırmaktakullanılıyor. Busistemler uyduyla
dünyaarasındaki sinyal dönüşsürelerini ölçerekkonumları be-
lirliyor vebunedenlesonderecehassas zaman tanımları ge-
rektiriyor. Ayrıcabusaatleri yakıngelecekteuzayda zamanı
ölçmek içindekullanmaplanları var. Busayede iki uydunungö-
recekonumlarınınyüksekhassasiyetleölçülmesi olanaklı olur
vebudeğişimdünyanınyer çekimi alanının tamolarak çizilebil-
mesi içinkullanılabilir. Dünyadadabenzer ölçümlerinyapılması
vedahadadoğrusaatlerinkullanımıyla, farklı kütledağılımları-
nı algılamakvegelecektemineral kaynaklarını izlemekmüm-
künolabilir. Bugibi başlıklar şuandaHanover’deki LeibnizÜni-
versitesininQUESTmükemmelliksınıfındaki diğer
araştırmacılarlaberaber üzerinde çalıştığımızkonular.
Uydulardaki saatlerBundesanstalt’taki atomsaatleriyleaynı
karmaşıkyapılaramı sahip?
Ullrich:
Aynı prensiple çalışıyorlar, amabirazdahaaz yer kaplı-
yorlar veokadar dadoğruolmalarınagerekyok.Her durumda
önceki sinyal iletimindeminör bazı sapmalar oluyordu. Atom
saatleri günümüzdekolaylıkla çok çeşitli kullanımlarasunulabi-
lir. Dünyada çalışacakuygulamalar içinbirkaçyüzEuro’yla
100.000Euroarasındabirmaliyetleri olabiliyor. Uyduuygula-
maları için çokdahapahalılar ve ileri teknoloji sayesindebakım
gerektirmedenuzunyıllar çalışabiliyorlar.
Teknolojinin ileri olduğunusöylediniz. Bununlabirlikte, Phy-
sikalisch- TechnischeBundesanstalt’daki gibi bir atomsaati
bozulabilirmi?
Ullrich:
Elbettebubir olasılık, ancakyedeklerimiz var. Yalnızca
bizimenstitümüzde, Koordineli Evrensel Zaman içinbizimkat-
kımızadına çalışandört adet birincil atomsaati bulunuyor.Ör-
neğin, Frankfurt yakınlarındakiMainflingen’denuzundalgaya-
yınkullanarak radyosaatleri için zamansağlamakamacıylaüç
saat dahabarındırıyoruz vebunlar saatlerimizledüzenli olarak
senkronizeediliyor.
